“Quan điểm của Bộ Tư pháp là hiến pháp cấm truy tố cấp liên bang một tổng thống đương nhiệm. Do đó, vụ kiện này phải được bác bỏ trước khi bị cáo nhậm chức”, công tố viên đặc biệt Jack Smith ngày 25/11 viết trong đơn gửi thẩm phán liên bang Tanya Chutkan tại thủ đô Washington, đề cập vụ truy tố ông Donald Trump vì âm mưu lật kèo bầu cử năm 2020.
Ông Trump đã đắc cử tổng thống nhiệm kỳ hai, dự kiến nhậm chức ngày 20/1/2025. Ông Smith thêm rằng “lập trường về bản chất vụ truy tố không thay đổi, chỉ bối cảnh thay đổi”.
Thẩm phán Chutkan cùng ngày chấp thuận đề nghị. Tuy nhiên, bà thêm rằng “quyền miễn tố áp dụng với tổng thống đương nhiệm chỉ là tạm thời, sẽ hết hiệu lực nếu họ rời nhiệm sở”. Điều này đồng nghĩa vụ kiện có thể được khôi phục sau khi ông Trump kết thúc nhiệm kỳ hai.
Ông Smith ngày 25/11 còn từ bỏ kháng cáo quyết định hủy truy tố ông Trump xử lý sai tài liệu mật ở Florida mà thẩm phán liên bang Aileen Cannon đưa ra hồi tháng 7. Tuy nhiên, công tố viên đặc biệt vẫn sẽ theo đuổi nỗ lực nhằm vào hai bị cáo khác liên quan là Walt Nauta và Carlos De Oliveira.
Steven Cheung, phát ngôn viên của ông Trump, mô tả đây là “thắng lợi lớn cho pháp quyền”. “Người dân Mỹ và ông Trump muốn chấm dứt ngay lập tức sự vũ khí hóa hệ thống tư pháp và chúng tôi mong chờ đoàn kết đất nước”, ông Cheung nói.
Trong bài đăng trên mạng xã hội Truth Social, ông Trump nói các vụ kiện là “vô căn cứ, vô luật pháp và lẽ ra không nên được khởi xướng”.
“Hơn 100 triệu USD tiền thuế đã bị lãng phí vào nỗ lực của đảng Dân chủ nhằm vào đối thủ chính trị của họ là tôi”, ông Trump viết. “Đất nước chúng ta chưa bao giờ chứng kiến điều gì như vậy”.
Ông Trump tại New Hampshire hồi tháng 6/2023. Ảnh: AP
Công tố viên đặc biệt Smith được Bộ trưởng Tư pháp Mỹ Merrick Garland bổ nhiệm hồi tháng 11/2022 để dẫn dắt hai cuộc điều tra liên quan cáo buộc âm mưu lật kèo bầu cử năm 2020 và giữ trái phép tài liệu mật. Ông Trump nhiều lần chỉ trích đây là “những cuộc săn phù thủy”.
Trong cuộc điều tra đầu tiên, Smith đưa ra cáo trạng gồm 4 tội danh vào tháng 8/2023. Tòa án Tối cao Mỹ hồi tháng 7 cho rằng ông Trump được hưởng quyền miễn trừ với hành động công vụ khi đương chức. Công tố viên Smith sau đó điều chỉnh cáo trạng, thu hẹp nội dung cáo buộc để phù hợp với phán quyết của Tòa án Tối cao.
Cuộc điều tra thứ hai liên quan các tài liệu chính phủ mà Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) thu giữ khi khám xét dinh thự Mar-a-Lago của ông Trump ở bang Florida hồi tháng 8/2022. Ông Trump bị truy tố vào tháng 6/2023 với 40 cáo buộc.
Thẩm phán Cannon hồi tháng 7 phán quyết rằng Smith đã được bổ nhiệm “không đúng luật” và không có thẩm quyền đưa ra cáo trạng. Smith sau đó đệ đơn kháng cáo lên tòa phúc thẩm liên bang, đề nghị nối lại truy tố ông Trump.
Hình ảnh Jack Smith được Bộ Tư pháp Mỹ công bố ngày 18/11, sau khi chỉ định ông là công tố viên đặc biệt giám sát hai cuộc điều tra nhằm vào cựu tổng thống Donald Trump. Ảnh: Reuters
Ông Trump còn đối mặt hai vụ truy tố cấp bang khác là làm giả hồ sơ kinh doanh để chi tiền ém thông tin bất lợi khi tranh cử năm 2016 ở New York và âm mưu lật kèo kết quả bầu cử ở bang Georgia.
Ông Trump cuối tháng 5 bị bồi thẩm đoàn ở New York kết luận có tội với toàn bộ 34 tội danh. Thẩm phán tòa hình sự Manhattan Juan Merchan ngày 22/11 hoãn vô thời hạn kết án và cho phép phía ông Trump đưa ra yêu cầu hủy án với hạn chót là 2/12.
Quá trình xét xử vụ truy tố ở Georgia đang gặp bế tắc, do công tố viên phụ trách Fani Willis bị cáo buộc có quan hệ tình ái với một công tố viên tại văn phòng của bà. Phía ông Trump cùng các bị cáo đã kiến nghị thẩm phán phụ trách Scott McAfee loại bà Willis khỏi vụ kiện vì “xung đột lợi ích”. Thẩm phán dự kiến ra phán quyết về vấn đề này vào đầu năm 2025.
Như Tâm (Theo Reuters, AFP, CNN)
