Chiều 17/5, đoàn công tác của Trung tâm Lưu trữ lịch sử (Sở Nội vụ) và Bộ chỉ huy quân sự tỉnh Hà Tĩnh đã đến xã Kỳ Xuân, huyện Kỳ Anh, gặp ông Hà Huy Mỳ, 63 tuổi – cháu ngoại đang lo hương khói cho liệt sĩ Cao Xuân Tuất – để lập bản sao điện tử 104 trang trong cuốn sổ mà cựu binh Mỹ trao trả hai tháng trước.
Bà Nguyễn Thị Thái Hòa, Trưởng phòng Thu thập chỉnh lý, Trung tâm Lưu trữ lịch sử tỉnh, cho biết ngoài lập bản sao điện tử, đơn vị còn in màu hai bản giấy để tặng gia đình liệt sĩ Tuất, tránh việc sử dụng bản gốc quá nhiều khiến sổ hư hỏng.
Với tài liệu giấy môi trường bảo quản tài liệu tốt nhất là nhiệt độ từ 18-22 độ C, độ ẩm 45-55%, thông thoáng. Tuy nhiên, không gian tại gia đình ông Mỳ không phù hợp với các điều kiện bảo quản. “Vì vậy trung tâm đã tặng họ hộp lưu trữ chuyên dụng, hướng dẫn phương thức, cách bảo quản, tẩy rửa ẩm mốc, sử dụng các biện pháp chống côn trùng, mối mọt để kéo dài tuổi thọ cuốn sổ”, bà Hòa nói.
Cán bộ Trung tâm lưu trữ lịch sử tỉnh Hà Tĩnh lập bản sao sổ ghi chép trước sự chứng kiến của người thân liệt sĩ Cao Xuân Tuất. Ảnh: Xuân Liệu
Theo ông Hà Huy Mỳ, thỉnh thoảng có một số nhà sách đặt vấn đề xin xem cuốn sổ, chụp lại một số trang, song ông từ chối vì sợ bị hư hỏng. Nay có bản sao điện tử và bản giấy, ông dễ dàng chia sẻ cuốn sổ tới công chúng.
“Gia đình đã đồng ý ký gửi cuốn sổ ghi chép vào Trung tâm Lưu trữ lịch sử tỉnh, song trước mắt vẫn muốn bảo quản theo hình thức riêng để phục vụ việc tìm mộ của cậu đưa về quê nhà. Sau này mọi việc hoàn tất, gia đình sẽ bàn giao cuốn sổ cho nhà chức trách để khai thác, phát huy giá trị”, ông Mỳ nói.
Hồi cuối tháng 1, Peter Mathews, 77 tuổi, sống tại bang New Jersey, Mỹ, thông báo trên tài khoản mạng xã hội lưu giữ cuốn sổ của một quân nhân Việt Nam trong trận chiến ở đồi 724, Đăk Tô, tháng 11/1967. Ông nói muốn tìm người thân của chiến sĩ này để trao trả. Trong sổ ghi tên Cao Xuan Tuat, quê xã Kỳ Xuân, huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh.
Peter Mathews trao sổ ghi chép cho bà Cao Thị Nồng, em gái liệt sĩ Cao Xuân Tuất, tại hội trường xã Kỳ Xuân, huyện Kỳ Anh hôm 5/3. Ảnh: Đức Hùng
Ngày 30/1, ông Trần Nhật Tân, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh Hà Tĩnh, đã liên hệ, trao đổi với Peter Mathews qua mạng xã hội. Ông Tân sau đó cung cấp dữ liệu từ cựu binh Mỹ cho cơ quan chức năng xác minh, cuối cùng nhận định Cao Xuan Tuat và liệt sĩ Cao Văn Tuất là một. Ông Tuất sinh năm 1942, nhập ngũ năm 1963, hy sinh năm 1967 khi chưa có vợ con.
Đầu tháng 3, Peter Mathews cùng vợ Christina Mathews đến Hà Tĩnh bằng các chuyến bay kéo dài hơn 24 tiếng. Ngày 5/3, hai người đã tới nhà ông Hà Huy Mỳ thắp hương và tặng quà. Peter Mathews sau đó trao sổ ghi chép cho bà Cao Thị Nồng, em gái liệt sĩ Cao Xuân Tuất.
“Tôi mong sự có mặt của mình sẽ giúp xoa dịu phần nào mất mát, nỗi đau của gia đình”, Peter Mathews nói tại buổi gặp mặt.
