Trên các bức tường của khu phố Provenza ở Medellín (Colombia), treo đầy áp phích “Medellín không phải để bán”, “Các cư dân số (digital nomad) xin hãy về nước”.
Người dán các tấm biển này là Ana Maria Valle Villegas – một cư dân của Medellín, nơi bị ảnh hưởng nặng nề bởi làn sóng di chuyển ồ ạt của những cư dân số, freelancer.
Theo Think Remote, một phương tiện truyền thông dành riêng cho lối sống WFH (work from home), số người được xác định là “digital nomad” tăng gấp ba trong giai đoạn 2019-2022, từ gần 11 triệu lên 35 triệu sau hai năm đại dịch.
Theo báo cáo gần đây của Qualtrics, 80% người tìm việc ưu tiên chọn những công việc có thể làm từ xa. Chưa kể, ngày càng nhiều công ty áp dụng chính sách làm việc linh hoạt cho nhân viên. Điều này thúc đẩy nhiều người tìm đến những địa điểm du lịch nổi tiếng để vừa làm vừa hưởng thụ, thay vì cố định một chỗ.
Xu hướng này đang được Gen Y và Gen Z (sinh năm 1980 đến 2012) hưởng ứng mạnh mẽ.
“Nhưng họ vô tình khiến tiền thuê nhà tại Medellín tăng lên bởi cung không đủ cầu. Không ít cư dân bị yêu cầu chuyển đi vì chủ nhà muốn biến tài sản thành Airbnb hoặc bán cho người nước ngoài với giá cao. Bạn bè, gia đình và chính tôi đang phải trải qua điều này”, Valle Villegas nói.
Ana Maria Valle Villegas (áo đen) cùng một người bạn ở Medellín dán các tấm áp phích kêu gọi các freelancer nên về nước. Ảnh: Ana Maria Valle Villegas
Không chỉ người dân địa phương đang phải chịu giá cả cao hơn mà toàn bộ kết cấu xã hội của thành phố du lịch cũng dần thay đổi. Dễ nhận thấy nhất là các Las tiendas de barrio (cửa hàng nhỏ lâu đời ở góc phố) đang biến mất để thay bằng quán cà phê hoặc không gian làm việc cho các cư dân số.
“Dù đi du lịch nhưng họ vẫn cần không gian làm việc. Và những quán cà phê kiểu mới đang thu nguồn lợi khủng từ khách nước ngoài”, Valle Villegas nói.
Tại Mexico, người dân cũng phàn nàn về việc giá thuê nhà tăng vọt, đặc biệt là nơi có người nước ngoài ghé thăm. Cuối năm 2022, chính phủ nước này đã công bố thỏa thuận với UNESCO và Airbnb, mong quảng bá nơi đây như một “trung tâm toàn cầu” dành cho người làm việc từ xa.
Gonzalo Vazquez de Icaza, luật sư và nhà sáng tạo nội dung ở Mexico, thừa nhận đây là cách để chính phủ gây quỹ, bởi lợi nhuận từ khách du lịch giúp thúc đẩy kinh tế. Nhưng chiều ngược lại, nhiều nơi đang chịu cuộc khủng hoảng cho thuê và ảnh hưởng văn hóa.
Theo thống kê, giá thuê nhà ở Mexico tăng khoảng 30% trong ba năm. Các điểm nóng như La Condesa, mức giá có thể tăng đến 60%. Dù vậy, với mức lương trung bình hàng năm là 120.000 USD thì các digital nomad hay freelancer dư sức chi trả. Nhưng người dân bản địa thì không.
Tiến sĩ Henry Louis Taylor, giáo sư quy hoạch và đô thị tại Đại học Buffalo (Mỹ), nói: “Dù làm nghề gì thì các cư dân số đều thuộc nhóm người có thu nhập cao. Sự hiện diện của họ dù vô tình hay cố ý đều thúc đẩy quá trình biến đổi đô thị đang diễn ra”.
Điều này được cảm nhận sâu sắc ở Puerto Rico. Theo người dân địa phương, hòn đảo đã phải trải qua các đợt cải tạo trong nhiều năm, đặc biệt là sau khi phê duyệt chính sách miễn thuế cho người không phải dân bản địa từ năm 2012. Sự xuất hiện của người ngoại quốc sau hai năm dịch càng trở nên tồi tệ hơn.
Federico de Jesús, đồng sáng lập dự án truyền thông Losing Puerto Rico, nói không nhận ra nơi mình từng sống. “Tôi thấy nhiều người nước ngoài ở quê nhà. Họ không tôn trọng văn hóa Puerto Rico khi nhảy lên ôtô, la hét với mọi người, thậm chí chỉnh đốn dân bản địa về việc nên phát âm tiếng Anh thế nào cho chuẩn. Đây không còn là một Puerto Rico tôi từng biết”.
Hay Vazquez de Icaza cảm thấy sốc khi thấy số người trò chuyện bằng tiếng Anh nhiều hơn tiếng Tây Ban Nha tại một nhà hàng địa phương. “Điều đó không xấu, tôi cũng rất vui vì họ đã đến. Nhưng bản thân vẫn muốn giữ lại bản sắc văn hóa đặc trưng”, anh nói.
Nhưng không phải tất cả người cư dân số đều cố gắng thay đổi văn hóa tại nơi mình đến. Julia Massegos, 27 tuổi, đã sống và làm việc ở Bồ Đào Nha, Italy, Balkan và Indonesia trong bốn năm, là ví dụ.
Ngoài việc trải nghiệm vùng đất mới, cô cũng xây dựng những khóa học trở thành dân bản địa cho người có nhu cầu. “Điều tôi đang làm là tìm hiểu văn hóa địa phương, học ngôn ngữ và tôn trọng các phong tục, truyền thống ở nơi mình đến. Việc làm này có thể khiến sự hiện diện của bạn với tư cách là khách du lịch trở nên vô hại”, Massegos nói.
Minh Phương (Theo VICE, Time)
