Nguyệt thực nửa tối sẽ diễn ra lúc 22h15 ngày 5/5 (giờ Hà Nội). Những người yêu thiên văn tại Việt Nam cùng nhiều điểm trên thế giới sẽ có cơ hội quan sát nguyệt thực nửa tối, lần nguyệt thực đầu tiên trong năm nay. Hầu như toàn bộ khu vực châu Á, châu Âu, châu Nam Cực, Nga, châu Đại Dương, Đông và Trung Phi đều có thể theo dõi.
Tại Hà Nội, nguyệt thực nửa tối sẽ bắt đầu lúc 22h14 ngày 5/5 và đạt cực đại với tỷ lệ đi vào vùng nửa tối là 96,4% lúc 00h23 ngày 6/5. Hiện tượng sẽ kết thúc sau đó hơn 2 tiếng. Các địa điểm khác tại Việt Nam có thời gian tương tự với độ chênh không đáng kể.
Hình ảnh mặt trăng màu xám khi diễn ra nguyệt thực nửa tối. Ảnh: VACA
Ông Đặng Vũ Tuấn Sơn, Chủ tịch Hội Thiên văn và Vũ trụ học Việt Nam (VACA), cho biết nguyệt thực nửa tối là hiện tượng Mặt Trăng đi vào vùng bóng nửa tối của Trái Đất. Tương tự nguyệt thực toàn phần hoặc một phần, thời điểm diễn ra hiện tượng này cận ngày Trăng tròn, khi Mặt Trăng vào phía bên kia của Trái Đất so với Mặt Trời và ba thiên thể gần như thẳng hàng. Tuy nhiên nguyệt thực nửa tối khác biệt ở chỗ Mặt Trăng chỉ đi vào vùng nửa tối của Trái Đất, do đó nó vẫn nhận được một lượng lớn ánh sáng Mặt Trời. Phần Mặt Trăng được bao phủ bởi bóng nửa tối có tối đi một chút và chuyển sang sắc đỏ nhạt.
“Khác với nguyệt thực toàn phần hoặc một phần, nguyệt thực nửa tối không chuyển sang màu đỏ thẫm và tối, nó chỉ có sắc đỏ nhạt và tối hơn Trăng tròn thông thường đôi chút”, ông Sơn chia sẻ.
Ông cho biết việc theo dõi nguyệt thực nửa tối rõ nhất phụ thuộc rất lớn vào điều kiện thời tiết. Người quan sát dễ dàng xác định được Mặt Trăng nếu trời ít mây, ít mù, không mưa. Nếu có ô nhiễm ánh sáng hoặc bụi ở nơi quan sát, ngay cả vào lúc cực đại, sắc đỏ của Mặt Trăng cũng khó nhận rõ sự khác biệt.
Lần này, việc quan sát sẽ khá thuận lợi vì diễn ra gần nửa đêm, khi Mặt Trăng lên rất cao trên bầu trời. Nên chọn vị trí ít ô nhiễm ánh sáng để việc quan sát hiệu quả hơn.
Với nguyệt thực, mắt thường hoàn toàn có thể quan sát dễ dàng và an toàn mà không cần dụng cụ nào để bảo vệ mắt. “Một chiếc kính thiên văn, ống nhòm hoặc máy ảnh có zoom quang học tương đối cao sẽ giúp việc quan sát thú vị hơn”, ông gợi ý.
Ảnh chụp qua kính thiên văn cho thấy một mặt của Mặt Trăng tối hơn so với phần còn lại trong lần diễn ra nguyệt thực một phần vào tháng 11/2020. Ảnh: timeanddate
Giống như mọi loại nguyệt thực, nguyệt thực nửa tối xảy ra do Trái Đất đi qua giữa Mặt Trăng và Mặt Trời. Điều này khiến Trái Đất chặn ánh sáng từ Mặt Trời và đổ bóng lên Mặt Trăng. Nguyệt thực nửa tối xảy ra khi Mặt Trăng đi vào vùng bên ngoài sáng hơn của bóng Trái Đất, gọi là vùng nửa tối (penumbra). Đây là khu vực mà Trái Đất trông như che khuất một phần đĩa Mặt Trời, không phải toàn bộ. Khi ở trong vùng nửa tối, Mặt Trăng nhận được ít ánh sáng hơn từ Mặt Trời. Với những người quan sát từ Trái Đất, Mặt Trăng trông tối đi nhưng không biến mất hoàn toàn.
Hồi tháng 11/2022, nhiều nơi tại Việt Nam đã quan sát được nguyệt thực toàn phần. Theo Hội Thiên văn và Vũ trụ học Việt Nam, rạng sáng 29/10, những người yêu thiên văn sẽ có cơ hội theo dõi nguyệt thực một phần với độ che phủ nhỏ.
Như Quỳnh
