Hà Giang đang triển khai Dự án bảo tồn loài voọc mũi hếch và các loài động, thực vật nguy cấp dựa vào cộng đồng, giai đoạn 2022-2025 do Tổ chức FFI và UBND tỉnh phối hợp thực hiện. Dự án có mục tiêu bảo vệ, duy trì nguyên trạng hệ sinh thái rừng – nơi sinh sống của loài voọc mũi hếch, đồng thời bảo tồn các loài động, thực vật nguy cấp quý hiếm khác tại tỉnh.
Ông Đào Duy Tuấn, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh cho biết, việc giám sát đa dạng sinh học trong 6 tháng đầu năm tại khu rừng Khau Ca tiếp tục phát hiện sự sinh sống, phát triển của đàn voọc mũi hếch cũng như các loài động vật khác… Môi trường sống của voọc mũi hếch được các đơn vị theo dõi, bảo vệ.
Nhiều cá thể voọc mũi hếch non được phát hiện trong quần thể voọc ở Khau Ca. Ảnh: Chu Xuân Cảnh
Anh Chu Xuân Cảnh, cán bộ của Tổ chức FFI, người có nhiều năm theo dõi về vấn đề bảo tồn loài voọc mũi hếch ở Hà Giang cho biết, đàn voọc anh chụp vào khoảng cuối năm 2023 ở khu vực Vườn Quốc gia Du Già với tổng số cá thể đếm được khoảng 95 con. Trong đàn này còn có một số di chuyển theo hướng khác nên không đếm hết được. Có những hình ảnh cho thấy sự xuất hiện khoảng 15-20 cá thể voọc non.
Vị này cho biết, ước tính voọc mũi hếch tại Hà Giang có khoảng 200 cá thể. Trước đây đơn vị cũng ghi nhận cả thể này ở Tuyên Quang, nhưng hơn 10 năm nay không còn thấy xuất hiện, có thể do môi trường sống bị tác động.
Theo Chi cục Kiểm lâm tỉnh, ngày 22/2, lực lượng chức năng cũng đã quan sát được một đàn voọc mũi hếch với 69 cá thể, trong đó có các cá thể voọc non tại Khau Ca.
Diện tích rừng của Hà Giang thuộc vào loại lớn của cả nước, với độ che phủ rừng toàn tỉnh đến cuối năm nay dự kiến đạt khoảng 59,3%. Theo đại diện Chi cục Kiểm lâm tỉnh cho biết, địa phương đang nỗ lực bảo vệ, phát triển rừng, trong đó bảo vệ môi trường sống của voọc mũi hếch và các loài động thực vật quý hiếm có nguy cơ tuyệt chủng.
Những cá thể voọc mũi hếch được ghi nhận mới đây ở Hà Giang. Ảnh: Chu Xuân Cảnh
Theo các nhà khoa học, loài voọc mũi hếch thường có hơn 90% thời gian trong ngày ở trên cây. Chúng hạn chế xuống đất để tránh những mối nguy hiểm. Do sự nhạy cảm đó nên voọc kén môi trường sống và dễ rời đi nếu gặp mối đe dọa đến môi trường sống.
Thời gian qua, các đơn vị kiểm lâm tại địa phương triển khai các hoạt động phát triển sinh kế cho người dân tại các xã vùng dự án; tổ chức nhóm tuần tra để phát hiện những mối nguy cơ gây ảnh hưởng đến sinh cảnh của voọc và các loài động, thực vật nguy cấp; tích cực triển khai công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức bảo vệ rừng, bảo vệ voọc mũi hếch cho cộng đồng, trong đó có học sinh.
Theo FFI, hiện Hà Giang là nơi duy nhất còn ghi nhận hai quần thể loài voọc mũi hếch khả sinh. Từ năm 2002, FFI đã bắt đầu phối hợp thực hiện các hoạt động bảo vệ một quần thể lớn nhất được biết đến tại khu rừng Khau Ca, thuộc Vườn Quốc gia Du Già ở các huyện Bắc Mê và Vị Xuyên. Các nỗ lực bảo tồn voọc mũi hếch đã giúp cho quần thể này ổn định và tăng từ dưới 90 cá thể năm 2002 lên hơn 160 cá thể năm 2020.
Trước đó, vào năm 2007, FFI xác nhận sự hiện diện của voọc mũi hếch tại khu vực rừng phòng hộ đầu nguồn thuộc các xã Tùng Vài, Cao Mã Pờ, Tả Ván, huyện Quản Bạ.
Huy Toán
