Nhiệt độ ở Thái Bình Dương ấm lên do El Niño mạnh vào tháng 1/2016. Ảnh: NOAA
Nhiệt độ toàn cầu nhiều khả năng sẽ vượt ngưỡng 1,5 độ C ở Hiệp định Paris trong 5 năm tới, theo báo cáo của Liên Hợp Quốc (UN). Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) của UN đưa ra cảnh báo trong đánh giá hàng năm mới nhất. Theo WMO, có 66% khả năng nhiệt độ bề mặt toàn cầu hàng năm sẽ tăng cao hơn 1,5 độ C so với mức tiền công nghiệp. Đây sẽ là lần đầu tiên lịch sử nhân loại ghi nhận mức tăng cao như vậy.
Các nhà khoa học cảnh báo nhiệt độ vượt ngưỡng 1,5 độ C sẽ làm tăng nguy cơ đối mặt những điểm tới hạn, có thể kích hoạt biến đổi khí hậu không thể phục hồi như sự sụp đổ của thềm băng Greenland và Tây Nam Cực, nóng nắng cực hạn, hạn hán nghiêm trọng, thiếu nước và thời tiết cực đoan ở nhiều vùng rộng lớn trên thế giới.
Khoảng 200 nước cam kết hạn chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu ở 1,5 độ C hoặc thấp hơn theo Hiệp định Paris năm 2015. Hiện nay, giới hạn đó có thể bị vượt qua lần đầu tiên, dù chỉ tạm thời.
Theo dự kiến, đợt El Niño nóng phát triển trong những tháng tới sẽ kết hợp với biến đổi khí hậu do con người gây ra, đẩy nhiệt độ toàn cầu tới mốc cao chưa từng thấy, theo Petteri Taalas, tổng thư ký của WMO. Điều đó sẽ gây ra nhiều hậu quả sâu rộng đối với sức khỏe, an ninh lương thực, quản lý nước và môi trường.
El Niño xảy ra khi gió mậu dịch (thường đẩy nước ấm về phía tây qua Thái Bình Dương từ Nam Mỹ tới châu Á) yếu đi, dẫn tới nhiều nước ấm ở tại chỗ hơn. Hiện tượng này ảnh hưởng mạnh mẽ tới mô hình khí hậu trên khắp thế giới, khiến Nam Mỹ ẩm ướt hơn và đem hạn hán tới những khu vực như Australia, Indonesia, miền bắc Trung Quốc và đông bắc Brazil. Ở Mỹ, El Niño có xu hướng khiến miền bắc ấm và khô hơn trong khi miền nam trở nên ẩm ướt hơn do nước ấm lan rộng hơn và ở gần mặt biển, làm nóng không khí bên trên.
Báo cáo mới nhất của WMO xem xét khoảng thời gian từ năm 2023 đến 2027. Theo đó, có 98% khả năng một năm trong khoảng thời gian đó lập kỷ lục nóng nhất, vượt mức tăng nhiệt độ 1,28 độ C của năm 2016. Khả năng nhiệt độ toàn cầu tăng vượt ngưỡng 1,5 độ C là gần 0% vào năm 2015, 48% vào năm 2022 và lên đến 66% vào năm 2023. Các nhà nghiên cứu cho biết Trái Đất ấm lên không đồng đều. Ví dụ, Bắc Cực sẽ trải qua nhiệt độ biến động gấp 3 lần các nơi khác trên thế giới, thúc đẩy băng tan, tác động nghiêm trọng đến hệ thống khí hậu như dòng tia và hải lưu Bắc Đại Tây Dương, vốn giữ vai trò quan trọng trong điều phối nhiệt độ ở Bắc bán cầu.
Trong khi đó, lượng mưa sẽ giảm đi ở Trung Mỹ, Australia, Indonesia và Amazon. Nạn chặt phá rừng, biến đổi khí hậu và đốt rừng khiến rừng mưa khổng lồ mất khả năng phục hồi từ năm 2000, có thể chuyển thành đồng cỏ.
An Khang (Theo Live Science)
