“Nếu ông ấy thực hiện những gì đã nói trong chiến dịch tranh cử, sẽ có một cú sốc lạm phát lớn hơn nhiều so với hồi 2021”, Summers cho biết trên CNN hôm 13/11. Giới phân tích cho rằng đây là lời cảnh báo đáng chú ý.
Larry Summers là nhà kinh tế học nổi tiếng tại Mỹ kiêm cựu Bộ trưởng Tài chính thời Tổng thống Bill Clinton. Ông lo ngại tác động tiềm tàng từ các đề xuất giảm thuế trong nước, tăng thuế nhập khẩu, trục xuất lao động nhập cư bất hợp pháp và gây ảnh hưởng đến Cục Dự trữ Liên bang (Fed).
Năm 2021, giá cả tại Mỹ bắt đầu tăng nhanh và đạt mức cao nhất 4 thập kỷ – khoảng 9,1% vào tháng 6/2022. Nhiều người Mỹ chưa từng trải qua điều này. Đến hiện tại, dư chấn của lạm phát vẫn tồn tại trong nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Lạm phát Mỹ giai đoạn năm 1970 – 2024. Đồ thị: CNN
Dù lạm phát đã giảm đáng kể, mặt bằng giá vẫn cao hơn so với tiền đại dịch. Sự thất vọng với chi phí sinh hoạt cao đã giúp ông Trump trở lại Nhà Trắng.
Hiện tại vẫn còn quá sớm để biết Trump sẽ thực hiện kế hoạch kinh tế như thế nào và liệu ông có bị thuyết phục để điều chỉnh các đề xuất hay không. “Tôi hy vọng ông ấy sẽ nhận được thông điệp từ cuộc bầu cử này và điều chỉnh các chương trình để không gây lạm phát”, Summers cho biết trên CNN.
Dù vậy, đội ngũ chuyển giao quyền lực của ông Trump đã phản bác lại cảnh báo của Summers. “Trong nhiệm kỳ đầu tiên, Tổng thống Trump đã áp thuế nhập khẩu với Trung Quốc. Chính sách này tạo ra việc làm, thúc đẩy đầu tư và không dẫn đến lạm phát”, Karoline Leavitt, người phát ngôn đội ngũ chuyển giao của ông, cho biết.
Người này khẳng định ông Trump sẽ nhanh chóng hành động để khắc phục các vấn đề trong nền kinh tế, đặt người lao động Mỹ lên hàng đầu bằng cách đưa việc làm quay lại đây, hạ nhiệt lạm phát, tăng lương thực tế, giảm thuế, cắt giảm quy định và giải phóng ngành năng lượng Mỹ.
Scott Bessent – giám đốc điều hành một quỹ đầu tư và là người được dự báo trở thành Bộ trưởng Tài chính dưới thời Trump – cũng bác bỏ những lo ngại về lạm phát. “Thật vô lý khi cho rằng ông ấy sẽ thổi bùng lại cuộc khủng hoảng giá cả. Trump muốn 330 triệu người Mỹ có 4 năm thật tuyệt vời”, Bessent cho biết trên Axios.
Larry Summers tại một sự kiện của World Bank/IMF tại Mỹ. Ảnh: Reuters
Summers không phải là người duy nhất cảnh báo các đề xuất của ông Trump sẽ gây lạm phát. Trước khi cuộc bầu cử diễn ra, các nhà kinh tế đoạt giải Nobel tại Mỹ đã đề cập đến rủi ro này. Trong một khảo sát khác của Wall Street Journal, hơn 68% nhà kinh tế dự báo giá cả dưới thời Trump sẽ cao hơn so với kịch bản Phó tổng thống Kamala Harris đắc cử.
Summers cho rằng chính quyền Tổng thống Joe Biden đã gây ra lạm phát khi kích thích nền kinh tế quá mức năm 2021. Các vấn đề về chuỗi cung ứng do đại dịch và chiến sự Nga – Ukraine cũng khiến giá xăng và dầu tăng vọt. Ông nhận định tình hình hiện nay có những điểm tương đồng với giai đoạn sau cuộc bầu cử trước.
“Những khoản tiền lớn được chính phủ chi ra năm 2021 là những gì người dân mong muốn. Họ chỉ không thích những hậu quả đi kèm với nó mà thôi”, ông kết luận.
Hà Thu (theo CNN, Reuters)
