“Tôi cảm thấy ít nhất thì tổng thống cũng nên có tiếng nói. Với trường hợp của mình, tôi rất thành công, kiếm được nhiều tiền nên trong nhiều trường hợp sẽ có trực giác tốt hơn quan chức hoặc Chủ tịch Fed“, Trump cho biết trước báo giới tại dinh thự Mar-a-Lago (Florida) hôm 8/8.
Hồi tháng 4, WSJ đưa tin những người ủng hộ Trump đưa ra đề xuất có thể làm suy yếu khả năng hoạt động độc lập của Fed nếu ông tái đắc cử. Chiến dịch của Trump không phản hồi thông tin này.
Tuy nhiên, phát biểu hôm qua của cựu tổng thống cho thấy ông dường như đồng ý với đề xuất trên. Nếu trở thành tổng thống Mỹ, ông muốn nêu ra ý kiến về quyết định lãi suất và các đề xuất quản lý ngân hàng của Fed nên được trình lên Nhà Trắng xem xét.
Ông Donald Trump và Chủ tịch Fed Jerome Powell tại Nhà Trắng tháng 11/2017. Ảnh: Reuters
Chủ tịch và 6 thành viên khác trong Hội đồng Thống đốc Fed đều được đề cử bởi tổng thống, sau đó được Thượng viện thông qua. Tuy nhiên, cơ quan này hoạt động độc lập với các chính trị gia, đưa ra các quyết định có ảnh hưởng lớn đến hướng đi của kinh tế Mỹ và các thị trường toàn cầu. Sự độc lập của Fed giúp USD giữ vị trí là tiền tệ dự trữ của thế giới. Từ đó, chính phủ có khả năng đi vay mạnh tay bằng cách phát hành trái phiếu với lãi suất thấp, dù khối nợ công đã lên kỷ lục 35.000 tỷ USD.
Trong hai năm đầu nhiệm kỳ, tổng thống sắp tới của Mỹ sẽ có cơ hội chọn Chủ tịch Fed mới. Giới chuyên gia cho rằng Trump có một cách để tác động lên Fed, nếu chọn người sẵn sàng nghe theo các mong muốn của ông và được Thượng viện thông qua.
Dù vậy, giới phân tích lo ngại việc này có thể khiến Fed đưa ra các chính sách sai lầm. Đầu thập niên 70, Chủ tịch Fed khi đó là Arthur Burns chịu sức ép của tổng thống Richard Nixon – người đề cử ông vào chức vụ này. Việc này khiến Burns phải duy trì nới lỏng tiền tệ trước khi cuộc bầu cử năm 1972 diễn ra, bất chấp sức ép lạm phát tăng.
Đến năm 1974, lạm phát vượt 12% và duy trì ở mức cao suốt thập kỷ. Lạm phát chỉ được kiểm soát dưới thời Chủ tịch Fed Paul Volcker thông qua loạt chính sách nâng lãi suất, đẩy nước này vào hai cuộc suy thoái kinh tế đầu thập niên 80.
Nhiệm kỳ hiện tại của Chủ tịch Fed Jerome Powell sẽ kết thúc năm 2026 và vai trò của ông trong Hội đồng Thống đốc cũng kết thúc vào 2028.
Powell được đề cử vào chức Chủ tịch Fed bởi cựu tổng thống Trump và giữ vị trí này từ năm 2018 . Tuy nhiên, Trump sau đó dần bất mãn với Powell vì Fed liên tục nâng lãi suất. Giai đoạn 2018-2019, cựu tổng thống Mỹ thường xuyên công khai chỉ trích Fed và từng muốn sa thải Powell, Bloomberg cho biết.
Dù vậy, trong một cuộc phỏng vấn trên Bloomberg tháng trước, Trump khẳng định sẽ không cố sa thải Powell nếu ông tái đắc cử.
Hà Thu (theo Reuters)
