Thông tin được nêu trong dự thảo lần 3 nghị định sửa đổi bổ sung một số điều của nghị định 144/2021 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh trật tự, phòng cháy, phòng chống bạo lực gia đình. Tài liệu dự thảo đang được Bộ Tư pháp thẩm định.
Nếu dự thảo được thông qua đây sẽ là lần đầu tiên có quy định về mức xử phạt liên quan hành vi “bạo lực tình dục trong hôn nhân gia đình”. Luật Phòng chống bạo lực gia đình 2022 đã quy định một trong 16 hành vi bạo lực gia đình là “cưỡng ép thực hiện hành vi quan hệ tình dục trái ý muốn của vợ hoặc chồng”.
Đây cũng là dự thảo đầu tiên nêu quy định phạt người có hành vi kỳ thị, phân biệt đối xử về hình thể, giới tính, năng lực của thành viên gia đình, mức 5-10 triệu đồng.
Việc cưỡng ép nghe âm thanh, xem hình ảnh, đọc nội dung khiêu dâm, kích thích bạo lực cũng là hành vi mới được bổ sung tại dự thảo, mức phạt đề xuất 10-20 triệu đồng. Người có hành vi cô lập, giam cầm thành viên gia đình cũng được đề xuất phạt 20-30 triệu đồng.
Một số hành vi liên quan bạo lực gia đình, dự thảo đề xuất giữ nguyên như quy định hiện hành gồm: không cho thành viên gia đình thực hiện quyền làm việc, tham gia các hoạt động xã hội hợp pháp, lành mạnh (mức phạt 5-10 triệu đồng); ngăn cản thành viên gia đình gặp gỡ người thân (5-10 triệu đồng); cưỡng ép thành viên gia đình phải chứng kiến bạo lực đối với người, con vật (10-20 triệu đồng); cưỡng ép thành viên gia đình trình diễn hành vi khiêu dâm, sử dụng các loại thuốc kích dục hoặc kích động tình dục, lạm dụng thân thể đối với thành viên gia đình (20-30 triệu đồng).
Về biện pháp khắc phục, người vi phạm buộc phải xin lỗi công khai khi nạn nhân có yêu cầu, trừ hành vi cưỡng ép vợ hoặc chồng quan hệ tình dục.
Theo báo cáo kết quả thực hiện các mục tiêu quốc gia về bình đẳng giới năm 2023 cho thấy có hơn 3.100 hộ đã xảy ra bạo lực gia đình với hơn 3.200 vụ. Trong đó, bạo lực thân thể xảy ra nhiều nhất với 1.520 vụ, tiếp đến là bạo lực tinh thần 1.400, bạo lực kinh tế 230 vụ và bạo lực tình dục 110 vụ.
Trong gần 3.200 nạn nhân của bạo lực gia đình thì nữ 2.600, nam 565 (chiếm 17,7%; năm 2022 là 481 người chiếm 12,27%). So với 2022, số vụ và số nạn nhân của bạo lực gia đình đều giảm, song tỷ lệ nạn nhân là nam giới tăng. Gần 3.000 người có hành vi bạo lực gia đình đã bị góp ý, phê bình, xử phạt hành chính và 129 người bị xử lý hình sự.
Nhà chức trách xác định, trên thực tế nhiều người bị bạo lực có tâm lý cam chịu, sợ bị kỳ thị nên không đi báo cáo. Đa số cho rằng đó là “chuyện bình thường, xấu chàng hổ ai”.
Phần lớn người bị bạo lực chỉ đi báo cáo và tìm sự hỗ trợ của nhà chức trách khi vụ việc nghiêm trọng, bạo lực xảy ra trong thời gian dài hoặc có thể dẫn đến chấm dứt hôn nhân. Thực trạng này gây khó khăn cho việc thống kê số liệu cũng như triển khai các giải pháp can thiệp và ứng phó với bạo lực.
Phạm Dự
