Bộ trưởng Tài chính Bezalel Smotrich, người phụ trách quản lý các khu định cư Israel ở Bờ Tây, ngày 11/11 thông báo ra chỉ thị cho Ban định cư thuộc Bộ Quốc phòng và Cơ quan quản lý dân sự “tiến hành chuẩn bị cơ sở hạ tầng cần thiết để tuyên bố chủ quyền của Israel với các khu định cư”.
Phát biểu trước quốc hội, ông Smotrich, lãnh đạo đảng Phục quốc Do Thái Mộ đạo (NUT) trong liên minh cầm quyền của Thủ tướng Benjamin Netanyahu, nói việc ông Donald Trump đắc cử tổng thống Mỹ đã mang đến cơ hội quan trọng cho Israel để sáp nhập một phần Bờ Tây, với hy vọng “hoàn thành năm 2025”.
Ông Donald Trump sẽ nhậm chức tổng thống thứ 47 của Mỹ vào tháng 1/2025. Ông từng nhiều lần giúp đỡ Thủ tướng Netanyahu và ủng hộ việc Israel chuyển thủ đô từ Tel Aviv về Jerusalem trong nhiệm kỳ đầu tiên.
Bộ trưởng Tài chính Israel Bezalel Smotrich trong sự kiện ở Petah Tikva, tháng 8/2023. Ảnh: Reuters
Chính quyền Palestine lên án chỉ thị sáp nhập các khu định cư Bờ Tây của Bộ trưởng Smotrich, mô tả đây là động thái “mở rộng lãnh thổ mang tính chất thực dân, phân biệt chủng tộc trong chiến dịch diệt chủng, cưỡng bức di dời nhằm vào người dân Palestine”.
Nabil Abu Rudeineh, phát ngôn viên Chính quyền Palestine, cho biết mệnh lệnh của Smotrich đã thể hiện “ý định sáp nhập Bờ Tây vào năm 2025 của Tel Aviv bất chấp luật pháp quốc tế”, cáo buộc Mỹ phải chịu trách nhiệm.
Văn phòng Thủ tướng Benjamin Netanyahu chưa bình luận về chỉ thị của ông Smotrich. Tân Ngoại trưởng Israel Gideon Sa’ar cùng ngày cho biết chính phủ “chưa ra quyết định sáp nhập, nhưng vấn đề đã được thảo luận trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump”.
“Nếu thích hợp, chúng tôi sẽ thảo luận lại với những người bạn ở Washington”, ông Sa’ar nói.
Lãnh thổ Israel – Palestine hiện nay (trái) và do Liên Hợp Quốc đề xuất. Đồ họa: Việt Chung
Trong chiến tranh Trung Đông năm 1967, Israel đã chiếm giữ Bờ Tây, Đông Jerusalem và Dải Gaza, những khu vực được coi là thuộc về Palestine. Israel sau đó xây dựng các khu định cư trên khắp Bờ Tây và không ngừng mở rộng chúng.
Israel cho rằng các vùng lãnh thổ này không bị chiếm đóng về mặt pháp lý do chúng là những khu vực tranh chấp, song LHQ và hầu hết cộng đồng quốc tế coi đây là các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng. Israel rút quân đội và người định cư khỏi Gaza năm 2005 và Hamas kiểm soát khu vực này từ năm 2007.
Khoảng 500.000 người Israel hiện sống tại các khu định cư ở Bờ Tây. Năm 2020, dưới nhiệm kỳ của ông Trump, Israel và Mỹ đã tổ chức một số cuộc thảo luận về kế hoạch sáp nhập một phần Bờ Tây.
Đức Trung (Theo CNN, Times of Israel, Al Jazeera)
