Suốt nhiều tháng qua, quân đội Ukraine ở thành phố Bakhmut đã cố thủ trong các hầm hào ở chiến tuyến, lùi từng chút nếu đối mặt hỏa lực pháo binh cấp tập cùng các đợt xung kích tiếp theo của bộ binh Nga, với mũi nhọn là các tay súng tập đoàn quân sự tư nhân Wagner.
Từ tuần trước, Ukraine bất ngờ tiến hành các đợt phản công, giành lại 20 km2 ở ngoại ô phía bắc và nam thành phố, giải tỏa bớt áp lực từ gọng kìm của Nga với tuyến tiếp tế quan trọng duy nhất ở phía tây Bakhmut.
Dù lực lượng Nga vẫn kiểm soát phần lớn Bakhmut, các chỉ huy Ukraine nói rằng đà phản kích gần đây là bằng chứng cho thấy chiến lược giữ Bakhmut càng lâu càng tốt của họ đang phát huy hiệu quả.
Họ cho biết mục tiêu của chiến lược cố thủ Bakhmut là biến thành phố thành một “bẫy hỏa lực” thu hút tối đa lực lượng Nga tới đây, bào mòn sinh lực đối phương bằng các cuộc giao tranh trong đô thị, tạo điều kiện cho quân đội Ukraine chuẩn bị cho cuộc phản công lớn ở những nơi khác.
Thứ trưởng Quốc phòng Ukraine ngày 15/5 cho biết sau hơn 5 tháng giao tranh ở Bakhmut, Nga đã phải điều thêm các đơn vị dự bị đến ngoại ô thành phố để ngăn đà phản kích của Ukraine.
“Chúng tôi đã dụ đối phương vào bẫy Bakhmut, khiến họ mất lượng lớn nhân lực. Chúng tôi đang tiếp tục tiêu hao sinh lực của họ”, Serhiy Cherevatiy, phát ngôn viên lực lượng miền đông của Ukraine, nói.
Lính Ukraine chiến đấu gần thành phố Bakhmut, tỉnh Donetsk. Ảnh: Reuters
Chỉ trong vài ngày, Ukraine đã giành lại nhiều phần lãnh thổ mà quân đội Nga mất nhiều tuần chiến đấu để kiểm soát ở Bakhmut. Đà tiến của Ukraine có thể được đẩy mạnh khi thời tiết trở nên ấm áp hơn, giúp mặt đất khô ráo sau nhiều tháng mưa tuyết và bùn lầy cản trở hoạt động quân sự.
Roman Trokhymets, binh sĩ thuộc Lữ đoàn xung kích số 3, đơn vị đã giành lại một số vùng lãnh thổ phía nam Bakhmut tuần trước, nói rằng lực lượng Ukraine cũng đối mặt với nhiều khó khăn khi phản công, do địa hình trống trải ở vùng ngoại ô.
Trokhymets là lính bắn tỉa yểm trợ khi lữ đoàn tấn công chiến hào của Nga. Anh cho hay Nga đã không ngừng pháo kích để giữ thế trận. “Chiến dịch thành công, nhưng chúng tôi cũng phải trả giá”, Trokhymets nói.
Dù Ukraine không công bố thương vong, hầu hết các chiến dịch tấn công đều gây tổn thất lớn hơn phòng thủ. Thương vong của các đơn vị Ukraine chiến đấu tại Bakhmut cũng rất nặng nề, theo nhân viên y tế trong khu vực.
Đại tá Roman Girshchenko, chỉ huy Lữ đoàn phòng vệ lãnh thổ số 127, nói rằng lính của ông bắt đầu củng cố các tầng hầm để không bị ảnh hưởng nếu tòa nhà bên trên sụp đổ do đạn pháo Nga. Ông nói Nga tuần này tăng cường pháo kích và đang cố thọc sâu vào trung tâm thành phố sau khi để mất nhiều khu vực ngoại ô.
Girshchenko nói thành công của Ukraine ở khu vực ngoại ô là kết quả từ nỗ lực cố thủ ở trung tâm thành phố của lữ đoàn ông và nhiều đơn vị khác.
“Quyết tâm cố thủ của chúng tôi khiến đối phương tung toàn bộ lực lượng dự bị vào trung tâm Bakhmut, trong khi các đơn vị khác của Ukraine được triển khai tới vùng ngoại ô để phản kích”, Girshchenko cho hay.
Lính Ukraine tại một chiến hào gần thành phố Bakhmut ngày 11/5. Ảnh: Reuters
Tổn thất lớn của Ukraine từng khiến một số binh sĩ và giới phân tích phương Tây hoài nghi về quyết định cố thủ Bakhmut của Kiev. Song các cuộc phản công gần đây đã củng cố niềm tin rằng chiến lược này là đúng đắn và cục diện đang đảo chiều.
Chỉ một tuần trước, binh lính của Lữ đoàn cơ giới số 93 vẫn tự hỏi tại sao họ được yêu cầu giữ Bakhmut, theo nhân viên y tế của đơn vị. Cuộc phản công thành công đã thúc đẩy tinh thần của họ.
“Nó mang tới cho tôi hy vọng”, người này nói.
Phillips O’Brien, giáo sư nghiên cứu chiến lược tại Đại học St. Andrews ở Scotland, nói quyết tâm giữ Bakhmut là lựa chọn chiến lược hợp lý với Ukraine. Nếu Ukraine ngay từ đầu tuyên bố rút quân khỏi thành phố để bảo toàn lực lượng, Nga có thể đã tuyên bố chiến thắng và triển khai lực lượng củng cố thế trận phòng thủ trên toàn mặt trận, khiến chiến dịch phản công quy mô lớn của Ukraine sẽ gặp muôn vàn khó khăn.
“Ukraine rất cần làm suy yếu Nga trước cuộc phản công lớn”, O’Brien nói. Ông thêm rằng việc hút lực lượng Nga vào cuộc chiến giành Bakhmut không chỉ làm suy yếu họ, mà còn ngăn Nga củng cố lực lượng và hầm hào phòng thủ ở các khu vực khác của Ukraine. “Ukraine không muốn Nga dốc toàn lực vào phòng thủ, họ phải buộc đối phương dồn quân vào mũi tiến công nào đó và Bakhmut là lựa chọn phù hợp”.
Cuộc phản kích của Ukraine ở Bakhmut đang làm trầm trọng thêm rạn nứt giữa quân đội Nga và lực lượng Wagner.
Yevgeny Prigozhin, lãnh đạo Wagner, cho rằng những tổn thất mà họ phải chịu gần đây là do quân chính quy Nga đã tháo chạy khỏi vị trí họ lẽ ra phải bảo vệ ở hai bên sườn Bakhmut. Ông nói con đường mà Ukraine sử dụng để tiếp tế cho Bakhmut đã được giải tỏa hoàn toàn và Kiev cũng giành thêm một hồ chứa phía tây bắc thành phố.
Vị trí thành phố Bakhmut. Đồ họa: RYV
Lực lượng Nga cũng đang phát tờ rơi cảnh báo binh sĩ về cuộc phản công quy mô lớn sắp diễn ra của Ukraine, theo WSJ. “Cuộc phản công sẽ diễn ra bất ngờ vào ban đêm, nhưng đừng hoảng loạn”, nội dung tờ rơi có đoạn.
Trokhymets, lính bắn tỉa thuộc Lữ đoàn xung kích số 3 Ukraine, cho biết đơn vị của anh hiện có tinh thần rất tốt, dù hứng chịu nhiều thương vong.
“Chúng tôi đã ở trong thế thủ suốt nhiều tháng và điều đó thật khó khăn. Nhưng cuối cùng, chúng tôi sẽ không chỉ phòng thủ nữa. Kết quả đã được thể hiện trên chiến trường Bakhmut”, anh nói.
Thanh Tâm (Theo WSJ)
