Thủ lĩnh Hamas bị ám sát tại Iran

Thổ Nhĩ Kỳ chỉ trích Israel, cho rằng vụ ám sát ông Haniyeh là âm mưu nhằm mở rộng cuộc chiến ở Gaza ra khu vực. “Một lần nữa, việc này cho thấy chính phủ của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu không có ý định đạt được hòa bình”, Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ cho hay.

Thứ trưởng Ngoại giao Nga Mikhail Bogdanov gọi đây là “vụ giết người vì mục đích chính trị hoàn toàn không thể chấp nhận được”. “Vụ ám sát cũng sẽ khiến căng thẳng leo thang”, ông Bogdanov cho hay.

Tổ chức Jihad Hồi giáo ở Gaza cho rằng vụ ám sát không chỉ nhằm vào phong trào kháng chiến Palestine, mà còn nhắm vào Iran.

“Israel đang trên bờ vực sụp đổ, và phản ứng của họ chỉ cho thấy sự hỗn loạn mà không thể đạt được bất kỳ mục tiêu nào. Lần đầu tiên trong lịch sử, Israel phải đối mặt với mức độ kháng cự như vậy”, Muhammad al-Hindi, thành viên cấp cao của Tổ chức Jihad Hồi giáo, nói.

Tổ chức Jihad Hồi giáo là đồng minh của Hamas và cũng tham gia cuộc đột kích ngày 7/10/2023 vào lãnh thổ Israel.

Tại buổi họp báo ở quân cảng Subic ngày 31/7, trong chuyến thăm và làm việc tại Philippines, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin nói ông “không có bất kỳ thông tin nào có thể chia sẻ thêm” khi được hỏi về vụ ám sát thủ lĩnh Hamas.

Tuy nhiên, ông nhấn mạnh Washington vẫn tin tưởng các bên có thể tránh kịch bản chiến tranh quy mô lớn ở Trung Đông và “vẫn luôn có dư địa cùng cơ hội cho biện pháp ngoại giao”.

Khi được hỏi Mỹ sẽ hỗ trợ Israel như thế nào trong trường hợp xung đột bùng phát trên diện rộng, ông Austin cho biết Mỹ sẽ tiếp tục “hỗ trợ bảo vệ Israel nếu nước này bị tấn công”, song tái khẳng định ưu tiên hàng đầu vẫn hạ nhiệt căng thẳng.

“Chúng tôi không muốn kịch bản đó xảy ra. Chúng tôi muốn đảm bảo những nỗ lực hiện nay sẽ giúp hạ nhiệt tình hình, hướng đến giải quyết các vấn đề tồn đọng thông qua biện pháp ngoại giao”, Austin nói.

Hãng thông tấn Fars thuộc Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC) công bố những thông tin chính thức đầu tiên về vụ ám sát ông Haniyeh, xác nhận cuộc tấn công xảy ra vào khoảng 2h sáng 31/7 (7h30 giờ Hà Nội). Ông Haniyeh khi đó đang lưu trú trong “khu nhà đặc biệt dành cho cựu binh”, nằm ở phía bắc thủ đô Tehran.

Báo cáo sơ bộ cho thấy ông thiệt mạng do “quả đạn dẫn đường từ trên không” đánh trúng khu nhà, song giới chức Iran cần điều tra thêm chi tiết vụ ám sát. Truyền thông Lebanon dẫn nguồn tin từ Hezbollah cho hay đây là tên lửa được khai hỏa bên ngoài biên giới Iran.

Hiện chưa rõ làm sao tên lửa này có thể xuyên thủng hệ thống phòng không Iran để tấn công vào khu nhà. Iran được cho là sở hữu hệ thống phòng không đa tầng phức tạp hàng đầu ở Trung Đông.

Báo al-Arabi al-Jadid của Qatar dẫn nguồn tin Hamas tiết lộ khu nhà khách ở phía bắc Tehran thuộc quản lý của IRGC. Phái đoàn của tổ chức Jihad Hồi giáo Palestine, trong đó có Tổng thư ký Ziyad al-Nakhalah, lưu trú trong cùng tòa nhà với ông Haniyeh nhưng ở tầng khác.

Al-Mayadeen, hãng tin Lebanon có quan hệ thân cận với tổ chức Hezbollah, dẫn nguồn tin an ninh Iran cho biết vụ ám sát thủ lĩnh Hamas Ismail Haniyeh “được thực hiện bằng tên lửa phóng qua biên giới, không phải từ bên trong lãnh thổ Iran”.

“Đây có thể bị coi là hành động tấn công Iran và biện pháp trả đũa là không thể tránh khỏi”, Al-Mayadeen cho biết trên tài khoản Telegram.

Truyền thông Palestine cho biết các thành phố ở Bờ Tây đã phát động tổng đình công và biểu tình quy mô lớn nhằm lên án vụ ám sát thủ lĩnh chính trị Hamas tại Iran. Lời kêu gọi được ban bố ở hai thành phố lớn là Ramallah và Nablus. Đại học An-Najah tại thành phố Nablus, phía bắc Bờ Tây, cũng đã phát thông cáo “dừng mọi hoạt động trong giờ hành chính” để tưởng niệm ông Haniyeh.

“Máu của ông Haniyeh sẽ không đổ xuống vô ích”, Nasser Kanaani, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Iran, tuyên bố. “Cái chết của ông ấy ở Tehran sẽ tăng cường mối quan hệ sâu sắc và không thể bị phá vỡ giữa Iran, Palestine và phong trào kháng chiến”.

Việc thủ lĩnh Hamas bị ám sát ở Tehran là điểm đáng lưu ý. Những năm gần đây, ông Haniyeh sống ở Qatar, quốc gia mà Israel duy trì quan hệ không chính thức. Từ khi chiến sự ở Gaza bùng phát, Israel chưa từng hạ sát các thủ lĩnh Hamas tại Qatar.

Hamas cáo buộc Israel thực hiện vụ ám sát Haniyeh, dù Tel Aviv từ chối bình luận về sự việc.

Tổng thống Palestine Mahmud Abbas mô tả vụ ám sát thủ lĩnh Hamas là “hành động hèn hạ” và kêu gọi người Palestine đoàn kết chống Israel.

“Tổng thống lên án mạnh mẽ vụ ám sát Haniyeh, coi đó là hành động hèn hạ và là sự leo thang nghiêm trọng”, văn phòng của ông Abbas ra tuyên bố cho hay. “Tổng thống kêu gọi người dân và lực lượng của chúng ta đoàn kết, nhẫn nại và kiên quyết chống lại lực lượng chiếm đóng của Israel”.

Bức ảnh cuối cùng của Ismail Haniyah tại Tehran hôm 30/7 cho thấy ông đang tham quan triển lãm công viên chủ đề về các địa danh “Trục Kháng chiến”, truyền thông Iran đưa tin. Ông đi cùng thủ lĩnh Tổ chức Jihad Hồi giáo Ziad al-Nakhaleh và một nhóm người.

Bức ảnh được chụp trước mô hình nhà thờ Hồi giáo Aqsa tại triển lãm.

Hai nguồn tin chính phủ Iran cho biết Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao của nước này đã tổ chức họp khẩn tại tư dinh lãnh tụ tối cao Ali Khamenei. Cơ quan này chỉ họp khi đất nước đối diện những tình huống đặc biệt khẩn cấp.

Chuẩn tướng Esmail Qaani, lãnh đạo Đặc nhiệm Quds, nhánh tác chiến nước ngoài của Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC), được triệu tập tham dự. Đặc nhiệm Quds là lực lượng tinh nhuệ nhất của IRGC, giúp Iran mở rộng ảnh hưởng khắp Trung Đông, cố vấn và hỗ trợ các nhóm vũ trang trong liên minh “Trục Kháng chiến” chống Israel.