Viktor Bondarenko, nhà sưu tầm nghệ thuật Nga, giật mình tỉnh giấc khi nghe thấy những tiếng nổ ở vùng ngoại ô Moskva mà ông đang sống vào ngày 30/5. Hệ thống phòng không Nga được kích hoạt để đánh chặn máy bay không người lái (UAV) đang tấn công.
Bondarenko chia sẻ trong bài đăng Instagram rằng vợ ông muốn trú ẩn trong hầm, nhưng ông từ chối, vì không muốn bị mắc kẹt dưới đống đổ nát nếu tòa nhà bị tấn công. Đây là lần đầu tiên vùng ngoại ô Moskva bị tập kích đường không kể từ sau Thế chiến II.
Bộ Quốc phòng Nga cho biết 8 UAV đã tấn công Moskva trong vụ tập kích ngày 30/5, toàn bộ đều bị tổ hợp phòng không tầm ngắn Pantsir-S1 tiêu diệt hoặc các hệ thống tác chiến điện tử làm chệch hướng. Hai UAV cỡ nhỏ lao vào các chung cư ở tây nam thủ đô Moskva.
Khẩu đội pháo binh Nga khai hỏa tại tỉnh Zaporizhzhia hôm 6/5. Ảnh: RIA Novosti
Cuộc tập kích UAV đã khởi đầu một tuần nhiều rắc rối với Nga. Ngày 1/6, hai nhóm dân quân ủng hộ Ukraine là Binh đoàn Tình nguyện Nga (RVC) và Quân đoàn Tự do Nga (FRL), vượt qua biên giới phía bắc Ukraine và mở đợt tấn công thứ hai vào tỉnh Belgorod của Nga.
Tại một số khu vực, nhóm dân quân vấp sự kháng cự yếu ớt và kiểm soát được các ngôi làng, vì hầu hết đơn vị quân đội Nga đang tập trung cho các mặt trận ở miền đông và nam Ukraine. Lực lượng Nga ở đó đang chờ đợi đối phó với cuộc phản công lớn dự kiến của Kiev.
Thống đốc Vyacheslav Gladkov cho biết tỉnh Belgorod ghi nhận 500 vụ nổ do đạn pháo và rocket trong ngày 2/6. Đợt pháo kích khiến ít nhất 5 người thiệt mạng.
Các cuộc giao tranh gần đây đã biến Shebekino, nơi sinh sống của khoảng 40.000 người ở phía nam tỉnh Belgorod, cách biên giới Ukraine khoảng 6 km, thành thị trấn ma. Khoảng 500 cư dân còn bám trụ ở thị trấn sau các cuộc tấn công.
Kiev tuyên bố không kiểm soát các nhóm dân quân người Nga và không liên quan tới các vụ tập kích lãnh thổ Nga. Tuy nhiên, trên mạng xã hội Twitter, nhiều người dùng Ukraine đã nhanh chóng tuyên bố về “Cộng hòa Nhân dân Bilhorod”, tên tỉnh Belgorod theo cách viết của Ukraine, dường như đề cập việc Nga ủng hộ phe ly khai thành lập Cộng hòa Nhân dân Donetsk và Cộng hòa Nhân dân Lugansk ở Donbass hồi năm 2014.
Những vụ tập kích bằng UAV và tấn công vào lãnh thổ xảy ra giữa lúc chiến dịch của Nga ở Donbass đang đình trệ và Ukraine bắt đầu các cuộc tấn công thăm dò ở miền đông và miền nam.
Cuộc tập kích UAV vào Moskva đã khiến một số người ủng hộ Điện Kremlin bất bình với năng lực phòng thủ của quân đội Nga. Yevgeny Prigozhin, lãnh đạo tập đoàn an ninh tư nhân Wagner, cho biết ông “rất phẫn nộ” về vụ tấn công.
“Tại sao Bộ Quốc phòng lại để cho những chiếc máy bay không người lái này tấn công Moskva”, ông nói ngày 30/5.
Tòa nhà bị hư hại nghiêm trọng do giao tranh ở Shebekino, tỉnh Belgorod, Nga. Ảnh: Zuma Press
Căng thẳng giữa lực lượng Wagner và quân đội Nga chưa dừng lại ở đó. Prigozhin ngày 4/6 công bố video cho thấy một trung tá quân đội Nga, chỉ huy lữ đoàn cơ giới 72 ở miền đông Ukraine, đã bị lính đánh thuê Wagner bắt và thẩm vấn. Trong video, sĩ quan Nga thú nhận bắn vào lực lượng Wagner trong lúc say rượu.
Trong bài đăng trên Telegram ngày 6/6, Prigozhin cho rằng tuyên bố của Bộ Quốc phòng Nga về việc chặn đứng thêm một cuộc phản công lớn của Ukraine là “hoang đường, vô lý”.
Bình luận của Prigozhin đề cập thông báo trước đó của Bộ Quốc phòng Nga rằng lực lượng nước này đã chặn đứng thêm một đợt phản công lớn của Ukraine trên mặt trận Nam Donetsk, tiêu diệt hơn 1.500 binh sĩ, 28 xe tăng, trong đó có những chiếc Leopard và AMX-10RC phương Tây viện trợ, cùng 109 xe thiết giáp.
Prigozhin cũng nhiều lần chỉ trích Bộ Quốc phòng Nga về chiến sự ở Ukraine, cáo buộc Bộ trưởng Quốc phòng Sergey Shoigu và Tổng tham mưu trưởng Valery Gerasimov không cung cấp đủ đạn và hỗ trợ Wagner trên chiến trường, khiến lực lượng này chịu tổn thất nặng nề không cần thiết.
“Người Nga chỉ trích lẫn nhau, lính đánh thuê tư nhân bắt sĩ quan cấp cao của quân đội. Tất cả tạo ra cảm giác rạn nứt”, Alexey Kovalev, nhà phân tích của hãng tin tức Nga Meduza, nhận định.
Ngay cả khi các cuộc tập kích UAV và tấn công qua biên giới không tác động nhiều đến tình hình chung của chiến dịch Ukraine, chúng cũng tạo ra tác động tâm lý lớn với người Nga.
Vị trí tỉnh Belgorod. Đồ họa: FT
Konstantin Sonin, nhà khoa học chính trị Nga và hiện là giáo sư Đại học Chicago ở Mỹ, nói rằng bằng các hoạt động gây bất ổn ở Belgorod, lực lượng dân quân thân Ukraine đã làm tổn hại cam kết về một nước Nga an toàn mà ông Putin đưa ra.
“Nếu các nhóm vũ trang này tiếp tục tấn công qua biên giới, ảnh hưởng tới Nga càng trở nên tiêu cực”, Sonin nói.
Không dừng lại ở các cuộc tập kích UAV, chiến dịch tấn công qua lãnh thổ và những tranh cãi nội bộ, tuần sóng gió của Nga tiếp tục với vụ vỡ đập Kherson vào ngày 6/6.
Đập thủy điện Kakhovka trên sông Dnieper, thuộc khu vực Nga kiểm soát ở tỉnh Kherson, bị phá hủy hoàn toàn, khiến 18 tỷ mét khối nước tràn xuống các thị trấn và khu vực đất canh tác ở hạ lưu, buộc hàng nghìn dân thường phải sơ tán.
Vladimir Saldo, quyền tỉnh trưởng Kherson do Nga bổ nhiệm, cáo buộc quân đội Ukraine làm vỡ đập Kakhova, nhưng cho rằng quân đội Nga có nhiều lợi thế về chiến dịch và chiến lược nhờ sự cố này.
Tuy nhiên, nhiều nhà phân tích cho rằng vụ vỡ đập gây ra một số tác động nghiêm trọng với Nga. Các hình ảnh trên mạng xã hội cho thấy lực lượng Nga tại các phòng tuyến ven bờ đông sông Dnieper phải bỏ trận địa để rút đến nơi cao hơn khi nước lũ dâng bất ngờ. Nga nhiều khả năng cũng phải bỏ lại một số khí tài hạng nặng ở khu vực trũng thấp.
Konstantin Zatulin, nhà lập pháp nổi tiếng của đảng Nước Nga Thống nhất cầm quyền, gần đây cho rằng các mục tiêu mà Nga đề ra trong chiến dịch ở Ukraine là “không thực tế” và khó có thể đạt được. Đảng Nước Nga Thống nhất sau đó thông báo sẽ điều tra phát ngôn này của ông Zatulin.
“Xã hội Nga đang bắt đầu lo lắng liệu cuộc chiến có lan rộng trong nước Nga hay không. Đã bắt đầu có những tranh cãi bên trong nước Nga với cuộc chiến”, Tatiana Stanovaya, thành viên cấp cao của Trung tâm Á – Âu Carnegie Nga, cho hay.
Thanh Tâm (Theo Foreign Policy, WSJ, TASS)
