Lập tổ công tác tìm nguyên nhân rùa Hoàn Kiếm ở hồ Đồng Mô chết

Trao đổi với báo chí sáng 12/5, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội Nguyễn Xuân Đại cho biết sau xét nghiệm, con rùa bị chết ở hồ Đồng Mô đã được xác định là giống rùa mai mềm thuộc loài giải Swinhoei (còn gọi là rùa Hoàn Kiếm).

Đây là loài rùa được Sách đỏ Thế giới và Việt Nam xếp vào nhóm nguy cơ tuyệt chủng rất cao. Hiện thế giới chỉ ghi nhận chính thức hai cá thể, một tại vườn thú Tô Châu (Trung Quốc) và con còn lại ở hồ Xuân Khanh (Hà Nội).

Sở Tài nguyên và Môi trường được Hà Nội giao chủ trì, đánh giá chất lượng nước, môi trường tại vị trí phát hiện rùa chết và tại nơi có nguồn xả thải lớn vào hồ (gần sân golf). Sở cũng phải báo cáo đánh giá kết quả quan trắc môi trường nước trên hai hồ Đồng Mô và Xuân Khanh (thị xã Sơn Tây) trước ngày 10/6.

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề xuất thành phố giao việc bảo quản xác rùa cho một đơn vị hoặc tổ chức có thẩm quyền, điều kiện giữ gìn, bảo tồn, lưu trữ lâu dài để phục vụ nghiên cứu khoa học, trưng bày, truyền thông giáo dục cộng đồng.

Hôm 23/4, hai chuyên gia dự án bảo tồn rùa Hoàn Kiếm phát hiện rùa chết nổi ở hồ Đồng Mô. Các cơ quan liên quan sau đó thu vớt, lập biên bản với các thông tin cơ bản rùa đã chết được khoảng 3 ngày trước; chiều dài toàn thân 1,56 m, chiều dài mai 0,98 m, chiều rộng mai 0,76 m và cân nặng 93 kg. Ngày hôm sau, con rùa bị chết được gửi bảo quản tại Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam, các cơ quan cũng lấy mẫu gửi giám định DNA.

Một cán bộ của chương trình bảo tồn rùa Hoàn Kiếm từng chụp được bức ảnh hai con rùa tại hồ Đồng Mô ngày 20/8/2020. Do đó, sau khi phát hiện rùa chết, 5 cán bộ nghiên cứu, 7 ngư dân địa phương cùng hai chuyên gia nước ngoài đã túc trực ngày đêm bên hồ với hy vọng tìm ra con rùa Hoàn Kiếm còn lại.

Ông Nguyễn Tài Thắng, điều phối viên chương trình cho biết nhiều biện pháp tìm kiếm hiện đại và thủ công được nhóm áp dụng như quan sát trực tiếp kết hợp máy tầm ngư, bẫy ảnh; sử dụng máy bay không người lái hay phương pháp gene môi trường (từng giúp tìm kiếm thành công con rùa Hoàn Kiếm ở hồ Xuân Khanh), song vẫn chưa có kết quả.

Hà Nội từng lên kế hoạch bảo tồn loài giải Swinhoei. Trong đó giai đoạn 2021-2025, thành phố nghiên cứu đặc điểm sinh học, điều kiện tự nhiên, môi trường phù hợp làm căn cứ đề xuất ghép đôi sinh sản, sau đó thực hiện các dự án bảo tồn loài rùa Hoàn Kiếm. Tuy nhiên, việc con rùa Hoàn Kiếm ở hồ Đồng chết hôm 23/4 khiến cho kế hoạch tìm kiếm, ghép đôi loài rùa này trở nên rất khó khăn.

Võ Hải